Χρόνος έκδοσης: 1999

Εκδοτικός οίκος: ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΑΤΑΚΗΣ

Εικονογράφηση: Σπύρος Γούσης

Γάτες αυτόνομες και συμμετοχικές

"Η μαμά μου είναι γατόφιλη (...). Εμένα, αν με ρωτήσεις, μ' αρέσουν περισσότερο σι σκύλοι. Τους πιάνει το μάτι σου κι είναι χορταστικοί στην αγκαλιά. (...) Έπειτα, όταν αγριεύουν -οι σκύλοι, λέω- σου δίνουν μια ντόμπρα δαγκωνιά κι όχι εκείνες τις ύπουλες γατίσιες νυχιές, που δεν αποκλείεται να συνοδεύονται ΚΑΙ από δαγκωνιά! (...)". "(...) Η μαμά, όμως, από τότε που έχασε το σκυλί ΤΗΣ (και πάνε πάρα πάρα πολλά χρόνια από τότε, γιατί το έχασε όταν ήταν δώδεκα χρονώ), από τότε, λέω, δεν εννοεί v' αγαπήσει άλλο σκυλί, κι όλη την αγάπη της τη δίνει στις γάτες. Κι όχι ο'όλες, παρακαλώ, αλλά ΣΤΗ γάτα, που είναι κάθε φορά, βέβαια, η γάτα ΤΗΣ. Εδώ θα πρέπει να πω πως δεν μπορείς να θεωρείς εσύ μια γάτα για δικιά σου, γιατί γενικά αυτά τα πλάσματα είναι μονόχνοτα κι ανεξάρτητα, και δε θέλουν v' ανήκουν σε κανέναν παρά στον εαυτό τους. Μόνο μερικές φορές -κι αυτό σπάνια- συμβαίνει να δεθούν με κάποιον άνθρωπο, αλλά και τότε είναι γιατί τον διάλεξαν αποκλειστικά εκείνες (...)".

Διαφωνείτε; Στο βιβλίο της Βούλας Μάστορη, «Αγάπες... με ουρά», οι αγάπες αυτές

είναι πολλές: η Μελένια, "μια απρόβλεπτη μακρομάλλα ξανθιά, που (...) γύριζε ξαφνικά και που 'ριχνε μια καρφωτή με τα νύχια ΚΑΙ των τεσσάρων ποδιών της ταυτόχρονα", ο Οθέλλος, ένας "ολόμαυρος (μακρυμάλλης κι αυτός), βραχνός γάτος, που όταν έβλεπε τον μπαμπά έβηχε σαν φθισικός", και ο Μένιος, "ένας κάτασπρος γάτος, με κοντή όρθια γούνα, καθ' όλα συνηθισμένος, χαμηλών τόνων και εντυπώσεων". Και γίνονται ακόμη περισσότερες, όταν η Κλεοπάτρα, "μια αινιγματική γάτα μπούρμα", καταφτάνει στο σπίτι από μια αγγελία και "καταφέρνει να πάρει μια ζηλευτή θέση στη ζωή ενός σπιτιού όπου πλανάται το μυστήριο ενός άλλου γάτου, του Τζίτζερ", του πρωταγωνιστή μιας "θλιβερής γατοϊστορίας". Τότε, "ο μικρότερος γιος της οικογένειας την αντιμετωπίζει με φόβο και καχυποψία, κι όταν αυτή γίνεται τελείως απαραίτητη στη μητέρα του, αποφασίζει να δράσει..."

Τι θα συμβεί; Απολαύστε το! To βιβλίο είναι για μικρά (+9) και για μεγάλα παιδιά.

ΑΡΓΥΡΩ Κ. ΜΩΡΟΥ

Ελευθεροτυπία / Ένθετο : ΕΨΙΛΟΝ

 Κυριακή, 22-05-2011 

Πίσω από τον τίτλο "Αγάπες με... ουρά"

Το βιβλίο είναι ένας φόρος τιμής στην Κλεοπάτρα, μια ξεχωριστή γάτα που με υιοθέτησε και με αγάπησε, όπως μόνο μια γάτα μπορεί να το κάνει. Η ιστορία της Κλεοπάτρας είναι απόλυτα αληθινή. Ακόμα και το χαστούκι που μου έδωσε (σελ. 46-52). Ένα αφράτο, χωρίς νύχια χαστούκι, που δε με πόνεσε, παρ' όλο που η γάτα θα είχε όλο το δίκιο με το μέρος της αν το είχε κάνει...

Η Κλεοπάτρα κι εγώ

Οι πρώτες σελίδες...

Η συνέχεια στο βιβλίο...

Προτάσεις επεξεργασίας του βιβλίου «Αγάπες με ουρά» από το Γιώργο Παπαντωνάκη, φιλόλογο καθηγητή του Παν/μίου Αιγαίου


Ενδεικτικές-μη υποχρεωτικές οδηγίες.

1. Σχολιασμός του εξώφυλλου και υποθετική σύνδεσή του με το περιεχόμενο (δηλαδή: οι μαθητές παρατηρούν το εξώφυλλο, το περιγράφουν και κάνουν υποθέσεις για το πώς ενδεχομένως να συνδέεται η εικονογράφηση με το περιεχόμενο του βιβλίου).
2. Σχολιασμός του τίτλου. Διαβάζοντας τον τίτλο τι συνειρμοί τους δημιουργούνται γενικά και ειδικότερα με τη λέξη «αγάπες» και με τη λέξη «ουρά». Ποιο ρόλο νομίζουν ότι διαδραματίζουν τα αποσιωπητικά. Για ποιο λόγο υποθέτουν ότι τα έβαλε η συγγραφέας; Τέλος, ολόκληρος ο τίτλος χρησιμοποιείται στον καθημερινό μας παροιμιακά. Πότε χρησιμοποιούμε τη φράση αυτή παροιμιακά; Υποθέτουν ότι η παροιμιακή αυτή χρήση έχει σχέση με το περιεχόμενο (προσπαθούν να το μαντεύσουν από πριν και το επιβεβαιώνουν ή το απορρίπτουν με την ολοκλήρωση της διδασκαλίας του κειμένου).
3. Σύντομος σχολιασμός το οπισθόφυλλου: Διαβάζουν το σύντομο κείμενο. Εδώ ρωτάμε αν είναι περίληψη ή απλώς ενημερωτικό-«διαφημιστικό» σημείωμα και από ποιον γράφεται. Η απάντηση είναι ότι γράφεται από τον/τη συγγραφέα και έχει περισσότερο πληροφοριακό χαρακτήρα παρά που αποδίδει περιληπτικά το περιεχόμενο. Πάντως προϊδεάζει τον αναγνώστη και αποτελεί ένα ελκυστικό στοιχείο, για να αγοράσει το βιβλίο.
4. Σχολιάζουμε σύντομα την αφιέρωση «Στις αγάπες μου …με ουρά ή μη», που σημαίνει ότι η αφιέρωση προσδιορίζει το συναίσθημα της αγάπης που απευθύνεται σε έλλογα και μη όντα, γενικά σε έμβιους οργανισμούς (το με «ουρά» μας προσανατολίζει στα αντίστοιχα ζώα που κυρίως αναφέρονται στο κείμενο, το «ή μη» προσανατολίζει σε όλα, κυρίως τα έμψυχα, όντα με βασικότερο προσανατολισμό αγαπημένα πρόσωπα της συγγραφέως.


Επεξεργασία


Γενικά σε κάθε κεφάλαιο προσδιορίζουμε
1. τους ήρωες και πώς αυτοί παρουσιάζονται, από ποιον και σε ποιο πρόσωπο. Αποκαλύπτεται αμέσως το όνομά τους; Τα χαρακτηριστικά τους (λ.χ. στη σελίδα 44).
2. τον τόπο, εφόσον αυτό είναι δυνατόν, στον οποίο εκτυλίσσεται η ιστορία. Προσπαθούμε να διακρίνουμε αν είναι μέσα ή έξω, μακριά ή κοντά (σε σχέση με τον αφηγητή), το περιεχόμενο του τοπίου (ανάλογα αν είναι μέσα: έπιπλα, περιγραφή δωματίων κ.λπ., αν είναι έξω αν έχει δένδρα, βλάστηση κ.λπ.), το φωτισμό του τοπίου, αν αναφέρεται ή αν υπονοείται και πιο ρόλο διαδραματίζει (αυτό ίσως φανεί στη συνέχεια).
3. το χρόνο: Σε ποιο χρόνο ξεκινά η ιστορία (παρόν; παρελθόν;) Πότε εκτυλίσσεται η ιστορία; Στο παρόν; Στο παρελθόν; Στο μέλλον; Και αν εκτυλίσσεται στο παρόν, υπάρχουν περιπτώσεις που ο ήρωας θυμάται και αφηγείται το παρελθόν (= ανάληψη) ή προετοιμάζει τον αναγνώστη για κάτι που θα συμβεί στο μέλλον; (λ.χ. Η επαναλαμβανόμενη φράση «Ας ξαναγυρίσουμε στη σκηνή [διαμαρτυρίας/επίθεσης…] τι μπορεί να δηλώνει; Πρώτα πρώτα την παρουσία του αφηγητή και τη στενή σχέση του με την ιστορία. Έπειτα, μπορεί να προϊδεάζει για κάτι ή να προετοιμάζει ότι θα αναφερθεί στο παρελθόν [αυτές είναι πιθανές περιπτώσεις και όχι ότι θα πρέπει οπωσδήποτε να έχουν μια τέτοια λειτουργία]).
4. Αν η συγγραφέας αφήνει να εννοηθεί με ποιο θέμα θα ασχοληθεί (λ.χ. εδώ στη σελ. 13 αναφέρεται η λέξη «ζωόφιλοι» [ευκαιρία να τονίσουμε τη διαφορά «φιλόζωος» και «ζωόφιλος». Στο συγκεκριμένο σημείο, διακρίνουμε και μια κριτική στάση του ήρωα-αφηγητή απέναντι στον πατέρα του, σχετική με τις προτιμήσεις του, που ίσως δημιουργούν προστριβές στην οικογένεια]. Προσέχουμε και σχολιάζουμε τη σχέση των ζώων με την οικογένεια (η μαμά των παιδιών αποκαλείται και «μαμά» των γατιών, ενώ στη σελ. 26, δεν ευχαριστούνται φαγητό, γιατί δεν έφαγε και η γάτα].
5. Σχολιάζουμε την ονοματολογία των ηρώων, η οποία δεν είναι τυχαία. Αρχικά, μπορεί να γίνει υποθετικά και στη συνέχεια, οι υποθέσεις αυτές θα επιβεβαιωθούν ή θα διαψευσθούν [λ.χ. Κλεοπάτρα, λόγω της αιγυπτιακή καταγωγής της].
6. Εκμεταλλευόμαστε σύντομα την εικονογράφηση.
7. Προσέχουμε αν η προώθηση της εξέλιξης γίνεται με αφήγηση ή με διάλογο και να υπάρχουν κριτικά σχόλια του αφηγητή (ειδικά, όταν αυτός είναι παιδί, εντοπίζουμε τα κριτικά σχόλια [λ.χ. εδώ, σελ. 18 «Η μαμά κοιμόταν με τον Τζίτζερ…» και το προηγούμενο για το τι προσέχει ο πατέρας], που δηλώνει ένα παιδί-αφηγητή-κριτικό. Συχνά μπορεί η κριτική να περιέχει σχόλια για βελτίωση και ανανέωση του κόσμου, επομένως ανατροπή των θέσεων των ενηλίκων].
8. Σχολιάζουμε τον ερχομό και τη συμπεριφορά της νεοφερμένης γάτας και την αντιμετώπισή της από τις άλλες τρεις.
9. Παρακολουθούμε, στα πρώτα κεφάλαια, τις προσπάθειες των μελών της οικογένειας να αποκαταστήσουν την επικοινωνία με τη γάτα και τη σχέση που αναπτύσσεται ανάμεσά τους. Έχουμε την ευκαιρία να τονίσουμε τους αμφίδρομους συναισθηματικούς δεσμούς ανάμεσα στο συγκεκριμένο ζώο –και γενικά «όλων» των ζώων- και στον άνθρωπο.
10. Αναφερόμαστε στις ιδιαίτερες ικανότητες της γάτας (Κλεοπάτρας) [οι οποίες ουσιαστικά αντιστοιχούν σε ανθρώπινε ικανότητες], οι οποίες και την κάνουν αγαπητή. Μπορούμε να αναφερθούμε, στο βαθμό που αυτό είναι δυνατό, στο κυνήγι της γάτας και να μιλήσουμε για τα δικαιώματα των ζώων: κατά πόσο δηλαδή έχει ένα ον –ανθρώπινο ή μη- να αφαιρεί τη ζωή από ένα άλλο ον. Με την ευκαιρία δηλαδή του κυνηγιού της γάτας μπορούμε να μιλήσουμε στα παιδιά για περιβαλλοντική ηθική από τη μια και από την άλλη ότι το «κυνήγι» αυτό είναι ζήτημα επιβίωσης, ανεξάρτητα από το ότι η συμπεριφορά της Κλεοπάτρας, αλλά και της «μαμάς» της δεν συνδέεται άμεσα με το θέμα αυτό, αλλά αφήνει να αιωρείται. Η ταφή μάλιστα των πουλιών από τη μητέρα επιβεβαιώνει τα δικαιώματα των ζώων και την ηθική της φροντίδας.
11. Εάν επιτρέπει το περιβάλλον της τάξης (πνευματικό επίπεδο), μπορούμε να μιλήσουμε για οικοφεμινισμό (σχέση γυναίκας-φύσης/γάτας), αν και στο μυθιστόρημα δεν φαίνεται να κυριαρχούν οικοφεμινιστικές αντιλήψεις, από τη στιγμή που η αντιμετώπιση της γάτας (= φύσης) είναι ισότιμη και από τα αρσενικά μέλη της οικογένειας.
12. Το κεφάλαιο 12 («Γατοέρωτες») μπορούμε να το δούμε σύντομα, υπό το πρίσμα της διαιώνισης του είδους.
13. Από την άποψη του προσώπου που αφηγείται την ιστορίας (αφηγητή): οδηγούμε τους μαθητές να ανακαλύψουν ότι την αφήγηση την πραγματώνει ένας δευτερεύων μυθιστορηματικός ήρωας (ο πρωταγωνιστής στην ουσία είναι η γάτα-Κλεοπάτρα), μέσα από τα μάτια του οποίου οι μαθητές αναγνώστες παρακολουθούν τη δράση της γάτας και των μελών της οικογένειας (από τα μέλη της οικογένειας, ο μεγαλύτερος αδελφός έχει μηδενική δράση και αναφέρεται μόνο 2 ή 3 φορές, χωρίς η λεκτική παρουσία του να προσφέρει στην εξέλιξη της ιστορίας).